دانستنی های دارویی خانواده (3)
فرآورده‌های دارویی- بهداشتی را براساس تجویز پزشک و با توجه به مراقبتهای دارویی، در سبد مصرفی روزانه خود قرار دهید. داروها با توجه به تأثیر جانبی آنها و احتمال تداخل عوارض دارویی بر یکدیگر توصیه می‌شود. بیماران چنانچه علاوه بر تجویز دارو توسط پزشک، داروهای دیگری مصرف می‌کنند برای جلوگیری از اختلالات دارویی، لازم است اطلاعات لازم رادر اختیار پزشک معالج خود قرار دهند. مهمترین قوانین مندرج در این بخش عبارتند از:
قانون نخست: لزوم مراقبتهای دارویی و مصرف هوشمندانه دارو
داروهای تجویز شده شبیه چاقو هستند، در عین حال که در صورت مصرف صحیح و منطقی مفید هستند، استفاده نابجا از آنها می‌تواند عارضه آفرین باشد. زیرا داروهای جدید به پزشک شما کمک می‌کند تا عوامل بیماری‌زا را نابود و بیماری شما را درمان کند و در نهایت ایمنی و سلامتی بیش از پیش را به شما بازگرداند. ولی استفاده بدون دقت و بدون توجه مراقبتهای پزشکی، به جای حل مشکل شما، مسایل و مشکلات متعددی را می‌تواند در پی داشته باشد. داروهای تجویز شده همیشه عوارض ناخواسته‌ای رابه دنبال دارند و یا ممکن است با سایر داروها و یا حتی غذا تداخل پیدا کنند. بعضی از آنها می‌توانند سبب خواب‌آلودگی موقت شوند و یاواکنش‌های مشخصی ایجاد کنند:
پس بدین جهت در موارد زیر با احتیاط عمل کنید:
1- در هنگام رانندگی اتومبیل و یا کار با ماشینهای خطرناک نظیر پرس، فرز.
2- زمانی که همزمان بیش از یک دارو مصرف می‌کنید.
3- زمانی که به آلرژی یا بیماری قند مبتلا هستید.
4- در طول دوران حاملگی و یا شیردهی.
5- در صورت سوابق بروز عوارض دارویی.
6- در صورت مشاهده علایم عوارض دارویی.
7- خودداری از نوشاندن مایعات و یا تحریک به استفراغ در افراد غیرهوشیار یا در حالت تشنج.
8- خودداری از ایجاد حالت تهوع در زمان مسمومیت با مواد نفتی، اسیدی یا قلیایی.
9- خودداری از جویدن قرص‌های روکش‌دار یا خرد کردن آنها.
10- توجه به آثار جانبی داروهای نیروزا و محرک نظیر تغییرات خلقی و رفتاری همچون عصبانیت، خشونت و تغییرات جنسی نظیر عقیمی.
11- توجه به آثار جانبی داروهای نیروزا و محرک در ایجاد آکنه پوست و موی چرب.
12- توجه به آثار جانبی داروهای نیروزا پس از قطع مصرف و مشاهده علایمی مانند افسردگی، بیقراری، بی‌اشتهایی، از دست دادن میل جنسی و بیخوابی.
13- بلوغ زودرس، توقف رشد استخوان‌ها و کوتاهی قد به دنبال استفاده از داروهای محرک و نیروزا حادث می شود.
14- تأثیر مصرف داروهای محرک و نیروزا در مردان سبب بروز طاسی، کاهش تولید اسپرم، تحلیل رفتن اعضای تناسلی و بزرگی پستانها می‌شود.
15- مصرف داروهای لاغری عوارض جانبی متعددی نظیر تخریب دریچه‌های قلب، تحریک‌پذیری، اختلال رفتاری و بیخوابی را به دنبال دارد.
نکته آخر این که چنانچه با دقت عمل نمایید داروهای تجویزی برای سلامت شما کار می‌کنند نه برعلیه سلامت شما.
قانون دوم: احترام به نظر پزشک و داروساز
داروهای شما براساس دانش و آگاهی افراد متخصص تجویز شده است. این داروها تنها باید از طریق پزشک تجویز و توسط داروساز دراختیار شما قرار گیرند. برای جلوگیری از تداخلات ناخواسته دارویی، پزشک خود را از دیگر داروهایی که مصرف می‌کنید آگاه سازید. اگر به بیش از یک پزشک مراجعه می‌کنید مطمئن باشید که هریک از آنان از تمام داروهای مصرفی شما مطلع هستند.
بی‌مناسبت نیست بدانید بعضی از کسالت‌های خفیف توسط داروهای بدون نسخه تسکین می‌یابند. با داروساز خود در مورد استفاده از داروهای بدون نسخه مشورت نمایید و در صورت عدم بهبود یاعود ناراحتی حتماً به پزشک مراجعه کنید و قبل از تهیه دارو در مورد تداخل احتمالی آن با غذا و یا داروهای دیگر از داروساز راهنمایی بگیرید.
برخی از نکات قابل توجه در این خصوص عبارتند از:
1- شیر و آنتی اسیدها با بعضی از آنتی بیوتیک‌ها تداخل پیدا می‌کنند و اثر آنها را از بین می‌برند.
2- آسپرین اثر داروهای ضد انعقاد را شدت می‌بخشد و باعث خونریزی می‌گردد.
3- بعضی از داروهای خواب‌آور را نباید با سایر داروهای آرام بخش و یا مسکن‌ها استفاده کرد.
4- در صورت واضح نبودن دستورات داروهای تجویزی، مجدداً از پزشک سؤال کنید و اگر دستورات نسخه شما با هم اشتباه می‌شود از داروساز مشورت بخواهید.
5- خود درمانی خطرناک است و درنگ در تشخیص صحیح بیماری، درمان شما را پیچیده‌تر و طولانی‌تر می‌نماید.
6- مصرف طولانی مدت بسیاری از فرآورده‌های آرایشی برای سلامتی زیان‌آور می‌باشد.
7- بقایای آنتی‌بیوتیک‌ها در گوشت مرغ و دام، عامل کم شدن تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها در انسان است.
8- بسیاری از داروها نباید با هم مصرف شوند. برای پرهیز از این مشکل قبلاً با پزشک یاداروساز و یا مراکز اطلاعات دارویی و سموم تماس بگیرید.
9- مصرف خودسرانه داروهای هورمونی، عوارض غیرقابل جبرانی به بار می‌آورد.
10- مصرف بی‌رویه قرص‌های جوشان مانند ویتامین ث می‌تواند زیان‌آور باشد.
قانون سوم: سهم اندک دارو در تامین سلامتی
داروهای تجویز شده، سهم اندکی در زندگی روزمره به خود اختصاص می‌دهند. سبک زندگی روزانه شما شامل غذاهایی که می‌خورید، خوابی که دارید، فعالیتی که انجام می‌دهید استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی، تمرینات ورزشی برای تناسب اندام و موارد مشابه است. داروهای تجویزی می‌توانند بیماری‌های حاصل از زندگی مدرن مانند فشار خون بالا، زخم معده و عصبانیت را تحت کنترل درآورند. اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. با انتخاب روشهای صحیح زندگی، سلامتی شما به خطر نمی‌افتد و احتیاج به داروها کمتر می‌شود.
چنانچه توصیه‌های زیر را امتحان کنید، حتماً احساس بهتری خواهید یافت:
1- تجویز اقلام زیاد در یک نسخه چاره قطعی درمان نیست.
2- به منظور کاهش احتمال بروز عوارض دارویی، پزشکان وداروسازان خود راازتمام داروهای مصرفی (اعم از شیمیایی، گیاهی و یا بدون نسخه) مطلع کنید.
3- مشکل شما بعد از مصرف یک دارو می‌تواند مشکل افراد دیگر هم باشد. برای پیشگیری از بروز آتی داروهای فوق در دیگران، حتماً داروساز و پزشک خود را مطلع فرمایید.
منبع: www.behdasht.gov.ir
