رفتار بدن در برابر انواع زخم و سوختگی
پس از آسیب دیدن دیوار دفاعی بدن (پوست) به واسطه زخم یا سوختگی، ترشحاتی از محیط درونی بدن به بیرون جریان مییابد. این ترشحات شامل خون و سایر مایعات بدن است. خروج ترشحات از بدن نخستین سد دفاعی بدن در مقابل ورود عوامل خارجی بهویژه عوامل عفونی است.
در زخمها با خونریزی زیاد مهمترین واکنش توقف سریع خونریزی است. با بستن زخم با زخمبندهای معمولی از تداوم خونریزی جلوگیری میشود اما هنگام برداشتن زخمبند به علت چسبندگی در بیشتر موارد زخم دوباره خونریزی میکند و مشکل ورود عفونت به محیط داخلی زخم و عفونیشدن آن دوچندان میشود. برای بند آوردن خونریزی و بهبود زخم میتوان از عسل به جای دیوار دفاعی جایگزین استفاده کرد. این عسل باید رطوبت کمتری داشته باشد. در این وضعیت عسل نقش دیوار دفاعی را برای پوست آسیبدیده ایفا میکند. در زخمها و سوختگیهای دارای ترشح، عسل با خاصیت اُسمزی که دارد باعث خروج ترشحات از زخم و حفظ جریان دفاعی ترشحات از درون به بیرون بدن میشود. این امر از طرفی مانع هدر رفتن خون (بخصوص در زخمها) و از طرف دیگر مانع نفوذ عوامل عفونی به بدن میشود.
با تعویض پیدرپی و زودهنگام گاز آغشته به عسل، جریان ترشحات بدن به بیرون متوقف نخواهد شد. مانند جریان شیر آبی که باز است، با ادامه این جریان از نفوذ هرگونه آلودگی از بیرون به محیط درونی بدن جلوگیری میشود. طبیعتاً با قطع کامل جریان شیر آب امکان نفوذ آلودگی وجود خواهد داشت. در این حالت مشابه وضعیت طبیعی پوست که دیوار حایلی بین درون و بیرون بدن وجود دارد، بدن بازسازی بافتهای آسیبدیده را از سر میگیرد و اگر ذرات و جسم خارجی در بافت بدن باقی مانده باشد تداوم جریان ترشحات بدن به بیرون مانع بروز عفونت میشود و در ضمن نیازی به مصرف آنتیبیوتیک نیست. به مرور زمان با تعویض مکرر گاز آغشته به عسل، جسم خارجی از بدن به بیرون رانده میشود. عسل با جذب رطوبت سطح زخم و سوختگی، رطوبت لازم برای رشد میکروبها را از محیط حذف و از عفونی شدن محل پیشگیری میکند.
در محیط آغشته به عسل، میکروبها دوام نمیآورند، مگر در حالتیکه رطوبت عسل افزایش یابد و عسل از حالت طبیعی خود خارج شود. در این حالت با تعویض به موقع گاز (باند زخم) عسلاندود میتوان از وجود رطوبت بالا در محل زخم جلوگیری کرد. رطوبت حداقلی که عسل دارد، تعویض پانسمان را آسان و از چسبیدن یا خشک شدن گاز روی زخم جلوگیری میکند. بر اساس مشاهدات مستقیم، در زخمهای اورژانسی عسل میتواند تا رسیدن بیمار به نزدیکترین مرکز پزشکی جریان خونریزی را بهخوبی مهار کند. عسل با تداوم آرام جریان ترشحات به بیرون بدن مانع عفونی شدن زخم و لزوم مصرف آنتیبیوتیک در مجروح میشود. در سوختگیهای شدید عسل تا رسیدن به مراکز پزشکی معجزه خواهد کرد. نوشیدنی عسل در مواقع خونریزی میتواند باعث تجدید قوا و رفع ضعف عمومی فرد مصدوم شود.